Sivil Toplum Kuruluşlarının Metaverse ve Web3.0 Dönüşümü

28 Ocak 2023 | 536 Defa Görüntülendi

Sivil Toplum Kuruluşlarının Metaverse ve Web3.0 Dönüşümü

Metaverse dünyası ve Web 3.0 hakkında çok farklı görüş ve değerlendirme mevcuttur. Bu görüşlerin bazıları Meta dünyasının ve Web 3.0’ın olumlu yönlerini ön plana çıkarırken bazıları ise olumsuz yönlerini ön plana çıkarmaktadır. Her iki yaklaşımı da göz önünde bulundurarak Metaverse dünyasının ve Web 3.0’ın sivil topluma ve dolayısıyla insanlığa nasıl bir etkisi olacağı kısaca aşağıda değerlendirilmiştir.

Metaverse evreni ve Web 3.0 sayesinde günlük hayatta yaptığımız işler, katıldığımız programlar ve etkinlikler gibi daha birçok faaliyeti, mekan fark etmeksizin olduğumuz yerden yapabilmek mümkün olacaktır. Müze gezmek, bir iş toplantısına katılmak, okula gitmek gibi fiziki olarak yapılan bütün bu işler meta evrende sanal olarak gerçekleştirilebilecektir. Bu sayede insanlar çok daha kolay bir şekilde gezebilecek, iş yapabilecek veya eğitimler alabilecektir. En büyük avantaj olarak da bu görülmektedir. Ayrıca nasıl ki bilimsel çalışmaların geliştirilmesi açısından Web 2.0 üzerinden araştırma kaynaklarının büyük çoğunluğuna erişim sağlanabiliyorsa, Metaverse dünyasında Web 3.0 sayesinde bunun gerçeğe çok daha yakın ve canlandırılmış halinin olacağı öngörülmektedir.

Metaverse evreni ve Web 3.0 dönüşümüne yönelik eleştirilerde en çok vurgulanan husus insanların sosyalleşmesine vereceği olumsuz etkidir. “Sanal ortamda sosyalleşmek, gerçek hayattaki gibi olabilecek mi?, Metaverse ile insanlar sosyalliğini mi kaybedecek yoksa aksine sosyalleşme açısından bir avantaj mı sağlayacak?” gibi sorular uzmanlar tarafından en çok tartışılan konuların başında gelmektedir. Metaverse evreninin en çarpıcı özelliklerinden biri zaman kavramının olmayışıdır. Bu sebeple “İnsanlar bu evrende vakit geçirirken zamanın nasıl geçeceğini anlamakta güçlük çekecektir.” şeklinde eleştiriler yöneltilmektedir. Buna ek olarak insanlar bütün etkinliklere hatta ve hatta eğitimlere bile olduğu yerden katılım sağlayacağı buna bağlı olarak fiziksel hareketlerin gün içerisinde ciddi bir şekilde azalacağı söylenmektedir. Bilhassa yakın dönemi göz önünde bulundurduğumuzda yapay ve kurgusal hayatların yansımasına tanıklık ettiğimiz sosyal medya platformlarında, kolay yoldan para kazanabilme algısının da azımsanmayacak düzeylere geldiği rahatlıkla gözlemlenebilmektedir. Kendi özel hayatlarındaki mahremiyetleri göz ardı ederek kamusal alanda gündelik yaşamlarını metaya dönüştüren kullanıcıların yeni meslek grupları oluşturmaları, Web 3.0 teknolojisiyle Metaverse’de de aynı durumun gelişerek gerçekleşebileceğine işaret ediyor. Tartışılan bir diğer husus ise insanlara aşılayacağı tembelliktir. İnsanlar dijital ortamların sunmuş olduğu kolaylığa alıştıkları için, kolay para kazanma düşüncelerine girmeye başladığı ve bu düşüncenin Metaverse ile giderek daha da büyümesi ve buna bağlı yeni sorunlar oluşturabilecek olması en çok eleştirilen konulardan bir diğeridir.

Özellikle son yıllarda popüler olan ve konuşulmaya başlanan NFT (Nitelikli Fikri Tapu) de Metaverse konusunda önemli bir yere sahip. Metaverse alanında bazı belirsizliklerin olmasına rağmen daha şimdiden Metaverse teknolojisine uygun NFT’ler oluşturulmaya başlanıyor ve bunların gelecekte Metaverse içerisinde önemli bir yere geleceği güçlü bir şekilde konuşulmaktadır. Özellikle NFT olarak satılan birçok eser, şimdiden dijital dünyada yerini alıyor. NFT’lerin ilerleyen safhalarda Metaverse içerisinde sergilenebileceği ve alınıp satılabileceği belirtiliyor. Sivil toplum ve sosyal sorumluluk adına da yakın dönemde ülkemizde bu konuda güzel bir örnek proje hayata geçirilmiştir. Yerli sanal platform Turkverse, nesli tükenen ve tükenmekte olan hayvanlar, bitkiler ve gıdalar konusunda farkındalık oluşturmak adına, bu türlerin NFT olarak tasarlanmasına yönelik bir sosyal sorumluluk projesi başlatmıştır. Nesli tükenen ve tükenmekte olan ilgili türlerin tasarımlarını yaparak NFT koleksiyonları haline getirmiş ve bu NFT’leri “Geleceğe Dönüşüm NFT’leri” olarak adlandırmış ve satışa çıkarmıştır. Geleceğe dönüşüm NFT’lerinden elde edilen gelirin de nesli tükenmekte olan türlerin kurtarılması için kullanılacağını belirtmiştir. Metaverse evreninin gelişmesiyle sivil toplum kuruluşlarının da fiziksel etkinlikler yerine daha düşük maliyetle, daha erişilebilir ve daha çekici bir alternatif olarak meta evrende bu ve buna benzer şekilde gönüllülerine ulaşacağı ve daha yaygın bir şekilde amaçlarına yönelik dijital kampanya ve projeler gerçekleştireceği öngörülmektedir.

Ömer Fatih YAZICI

Bu yazıda yer alan fikirler yazara aittir ve STMÜ’nün editoryal politikasını yansıtmayabilir.